Martes, 7:15
Sa mga hindi po makakasakay,
next train na lang po. Next train na lang po. Warning buzzer na po,
malat ang piloto ng B27 1060.
Nakipagsiksikan pa rin sa pagsakay ang
isang matabang lalaking call center representative sa Convergys. Sa pagpipilit,
natapakan niya at nasiko sa panga ang katabing babae.
“A!” umismid ang maliit na babaeng
physics instructor sa TUP. Kung nakakahiwa lang ang titig, pira-piraso na ang
mukha ng matabang lalaki.
Hindi na halos masara ang pinto. Sumara
ito, pero bumukas uli, sumara na naman, bumukas, sumara. Saka pa lang lumakad.
Mabagal. Parang dyip, hindi tren.
Napapalatak ang isang estudyante ng
NU.
Panay ang paypay ng isang librarian
ng National Library, gamit ang libreng pamaypay na ipinamimigay kahapon sa UN
Station, at naka-print ang mukha ng isang politiko. Ang hina na nga ng aircon,
napakarami pang tao. Pawis na pawis na siya. Mabuti na lang at sa unang
istasyon siya, kaya naupo siya. Balintawak
pa lang, punung-puno na. Pa’no pa sa Monumento? Pa’no pa pag pinagdugtong ang
MRT at LRT. Gan’to ba’ng konsepto nila ng ‘maunlad?’ Putrages.
Pagkadaan na pagkadaan ng tren sa Saint
Joseph the Worker Parish Church sa Balintawak, nag-sign of the cross ang isang
estudyante ng TUP. Bumagal ang tren, na-out of balance ang katabi niyang
estudyante ng Lyceum, na nagri-review para sa quiz nila sa economics. Natulak
siya nito.
“Putang…” napigil niya ang
sasabihin, naalaalang katatapos lang niyang mag-sign of the cross.
Kumunot ang noon ng babaeng HRM
student sa UM, saka pinakayakap ang kanyang Jansport imitation backpack. Baka patulak-tulak lang ang mga ito, noon
pala, nandudukot na. Kahapon kasi, pagkababa niya, bukas ang bulsa ng bag
niya. Buti na lang, pulbo lang ang nawala.
Pakiingatan
na lang po ang mga dalang gamit, lalo na ang magnetic card na gagamitin sa
paglabas. Pakiiwasan na rin pong mapindot ang emergency button, parang
hindi na malat ang piloto.
Napabuntong-hininga ang lalaking intern
nurse sa Jose Reyes Medical Center, sa butas na kinapapalooban ng emergency button
na siya nakahawak.
Huminto ang tren sa tapat ng MCU.
Paumanhin
po, may tren pa po sa Monumento station.
Tumingin ang isang engineering
student ng EARIST sa cell phone niya—7:15 AM. Mali-late na siya sa exam niya.
Ilang saglit na ang lumipas,
nandoon pa rin sila. Tumingin uli siya sa cell phone niya—7:17 AM.
Napabuntong-hininga siya, napakamot ng batok.
Umusad ang tren, mabagal pa rin. Approaching Monumento Station.
Sumiksik pa nang konti sa kabilang pinto
ang isang empleyada ng Times Plaza. Alam niyang mas sisikip pa. May natapakan
siyang paa.
“Aray!” nilisikan siya ng mata ng
isang babaeng bibili sa Quiapo ng langis na pang-alis daw ng rayuma.
Hindi nag-sorry ang empleyada. Baka
mas isipin pa ng natapakan niya ang kasalanan niya pag humingi siya ng
paumanhin. Ang paniniwala niya, ang tao, pag nagawaan mo ng di maganda,
mag-sorry ka at ididiin ka pang lalo.
Bumukas ang pinto. Nag-unahan ang
nagtutulakang mga pasahero.
Sumilbato ang nagbabantay na
guwardiya. ‘Wag po tayong magtulakan.
‘Wag po tayong magtulakan.
Kusang naihahakbang ng mga pasahero
ang mga paa nila. Nagmumura na ang ilang naiipit.
Nasiksik ang mga nasa pinto. May
nasiko, may natapakan, may nahawakan ang puwet.
Sa
mga hindi po makakasakay, next train na lang po. Skip train po ‘yung nasa likod
natin, maluwag po. Makakaupo kayo.
Nagpilit pa rin ang isang tindera sa
Odeon Mall sa Avenida. Wala na siyang pakealam kung hindi siya maupo, mali-late
na siya. Hindi siya puwedeng ma-late, nang ire-hire siya. Napakahirap maghanap
ng trabaho. Nanulak siya, napaabante
ang mga nasa unahan niya.
“Aray!” sigaw ng isang maitim na
instructor sa STI Recto. “Ano ba, ‘wag kang manulak!”
“Pa’no mo nalamang ako ‘yun,” sagot
ng lalaking kukuha ng NBI clearance, “e andami-dami natin.” Pikon na siya dahil
anong oras na. Mahaba na ang pila sa NBI.
Nagpumilit sumiksik ang isang
lalaking dadalaw sa nililigawan niya sa UST hospital. Pero hindi siya magkasya.
Biglang sumara ang pinto. Naipit ang apat na daliri niya. “A!” Tumakbo ang
tren.
“Uy, may naipit!” nanlaki ang mga
mata ng estudyante ng Mapua.
Napatingin sa kanila ang mga
pasahero. Panay naman ang silip ng mga nasa gitna. Pero talagang di nila makita
dahil sa kapal ng tao.
“Pindutin n’yo po ‘yung emergency
button,” tumatalsik pa ang laway ng
babaeng pupuntang La Loma, mangungutang sa kapatid ng pambayad sa bahay. Nakatingin
siya sa lalaking naipit, natatakot na pindutin ang button dahil sa nakasulat
doon.
BABALA! Ang di wastong paggamit ng
“EMERGENCY PUSH BUTTONS” ay may kaukulang PARUSA SA BATAS!
Natakot din ang lalaki, kaya tiniis
na lang niya ang sakit. Hindi naman
masyadong masakit, goma naman, pagpapakalma niya sa sarili.
Bumagal uli ang takbo ng tren.
Naitulak ng isang lalaking may katagpo sa Sogo Hotel sa Carriedo ang katabi
niyang estudyante ng La Consolacion College.
Napapalatak ang dalaga. Lukot na
ang uniporme niya at gulo na ang buhok niya. “Shit,” bulong niya sa hawakang
bakal. Gusto na talaga niyang bumaba, kung di lang talaga siya maa-absent. Shit.
Huminto uli ang tren, mga 20
segundo. Saka lang uli umusad, napakabagal.
“Bakit mo sasabihing matulin ang el
ar ti?” bulong ng isang estudyante ng UE sa kaklase niya.
“Parang en leks lang, kunwaring di
nata-traffic.”
Bumukas ang pinto. Fifth Avenue Station, Fifth Avenue. Nagtulakan
sa pagsakay ang nag-uunahang mga pasahero. Paraanin
na lang po natin ang mga lumalabas.
“Para
namang may lalabas,” sabi ng isang estudyante ng Sta. Isabel College sa
nakasabay na kapitbahay.
Kawawa
naman ‘yung mga dito sumasakay, di na masakay. Nakasilip sa
bintana ang babaeng may susunduing kamag-anak sa NAIA.
Sa female area, nakipagsiksikan ang
isang HR representative ng Sykes. Pero di siya makasiksik. Pinilit niya, naipit
ang mga nasa loob.
“Wala na!” narinig niyang hiyaw,
mula sa loob.
“Hindi na nga kasi kasya! ‘Wag nang
pilitin!” malakas ang boses ng isang cashier sa Saint Benilde. Nakatalikod lang
ito sa kanya, nakaharap sa direksiyong tinatahak ng tren.
Tumaas ang kilay ng taga-call
center. “Ayaw mo pala ng siksikan, dapat, nag-taxi ka.”
Natatawa na ang iba, magkatalikod
lang kasi sila at puwedeng-puwede nang magsabunutan.
“So, pikon ka na n’yan?” ngumiti ang
cashier, parang kontrabida sa mga teleserye. “Kawawa ka naman, ipit na ipit.”
Pinigil ng mga tao ang tawa nila,
at baka madamay pa sila. Hindi na lang din kumibo ang HR representative. Naisip
naman ng cashier, mas mabuti pa talaga sa
puwesto na puwede ang mga lalaki. Hindi siksikan at hindi ganito kung
magtulakan.
“Pausod naman do’n, siksik na
siksik na ‘ko ye,” malakas ang boses ng babaeng empleyado ng Manila Bulletin.
Hindi na siya makahinga sa puwesto niya. Tumatama na sa mukha niya ang backpack
ng katabi niya, at nasisiko na ang ulo niya ng matangkad na babae sa likod.
Napatingin ang ibang pasahero.
“Away na naman,” bulong ng
estudyante ng San Beda sa girlfriend niyang taga-Saint Scholastica.
“Wala na,” iritang sagot ng
naka-backpack, teller siya sa PNB Kalaw. “Nasisikipan ka pala, dapat nag-taxi
ka.”
Kumulo ang dugo ng babae, pero di
na siya kumibo, nang mapansin niyang pinagtitinginan na sila. Parang gusto niyang
pagkakalmutin sa mukha ang lalaki.
Dahil sa sinabi ng babae,
ginanahang umangal ang baklang magpapaayos ng buhok sa salon ng kaibigang bakla
rin. “Ang hina naman kasi ng management ng el ar ti. Masyadong pinupuno,” sabi
niya sa kasamang bading. Naiisip niya ang mga tren sa ibang bansa, na napanonood
niya sa mga pelikula. Laging maluwag.
Nairita ang isang salesman sa
Isetann Recto sa sinabi ng bading. Bakit
di pupunuin ang LRT e pagkalaki na ng populasyon ng Pilipinas? Kung bakit ba
naman kasi sandamakmak ang magnanakaw.
Halos ganoon din ang naiisip ng
empleyada ng DOLE habang nakatingin sa kanyang magnetic card. Nakaupo siya. Bakit ba si Gloria pa rin ang nandito? At
nakangiti pa, ha?
Nakatingin sa empleyada ang isang aleng
tindera sa Blumentritt Market. Nilalaro niya sa bulsa ng gusgusin niyang jogging
pants ang stored value ticket niya. Ba’t
ba ako gagamit n’yan? E nakatitipid ako rito ng trenta.
R.
Papa Station, R. Papa.
Bumukas ang mga pinto. Mabibilang
lang ang mga bumababang pasahero. Mas maunti na rin ang mga sasakay, pero isa o
dalawa na lang ang nasakay. Talagang di na kaya.
Hirap na hirap na ang nakatayong
saleslady sa MOA, dahil sa takong niya. Pakiramdam niya, matutumba na siya. Ba’t ba kasi napagot pa kanina ‘yung
tsinelas ko? Hindi naman siya nakabili agad dahil wala siyang nadaanang tig-ootsenta.
Wala na siyang pera.
Napatingin uli siya sa nakaupong
lalaki sa tabi niya. Alam niyang nagtutulug-tulugan lang ito.
Walang balak magpaupo ang empleyadong
‘yon ng Aladdin Bus Terminal. Kaya nga sa Roosevelt siya sumasakay e, kahit puwede
naman nang sa Balintawak. At bakit siya magpapaupo? Lahat naman sila,
nagbabayad.
Abad
Santos Station, Abad Santos na po. Bigyan lang po natin ng daan ang mga
bumababa ng tren.
Pero walang bumaba. At kahit wala
nang espasyo, nagpilit pa rin ang mga pasahero. Kaya sara-bukas na naman ang
mga pinto.
Sara, bukas… sara, bukas, sara…
bukas, sara, bukas… sara, bukas… sara… bukas, sara… bukas, sara, bukas, sara,
bukas… sara.
Marami nang naiirita, dahil sa
tunog nito. Lalo kasi nilang nararamdamang late na late na sila.
Binilang ng isang estudyante ng
PCCR ang pagsasara-bukas ng pinto. Sampung beses. Kumaldag, natapakan siya sa paa
ng isang estudyanteng babae ng PNU.
“Sorry.” Hindi alam ng babae na
malakas ang boses niya. Nakatodo kasi ang sounds niya. Pinagtinginan siya.
Nahiya siya, nang mapansin niyang
pinagtitinginan siya. Kung bakit ba naman
kasi wala man lang tugtog sa LRT. Kahit radyo man lang. Patayin na lang pag
magsasalita na ang driver. Napaka-boring ng biyahe, pagpapalakas-loob niya
sa sarili.
At sa totoo lang, mas gusto niyang
nakatayo. Mas marami siyang nakikita. Sobrang nakaiinip ang biyahe pag nakaupo,
nakatalikod sa tanawin. ‘Yun nga lang, sobrang siksikan naman pag nakatayo.
Hinang-hina siya pagbaba. Kaya mas gusto na niyang nakaupo.
Naiinip din ang isang estudyante ng
Adamson. Kangina pa siya nanonood ng fliptop battle. Ni-loudspeaker niya ito. Alam niyang inip na inip na rin ang
ibang pasahero.
Pinagtinginan siya.
Binabasa naman ng isang
taga-Komisyon sa Wikang Filipino ang nakasulat sa bandang ulunan ng taga-Adamson.
PAALALA SA AMING MINAMAHAL NA MGA
PASAHERO
BILANG PAGGALANG SA ATING KAPWA
PASAHERO, KUNG MAARI PO AY IWASAN NATIN ANG MAGPATUGTOG NG RADYO, MP3 O IPOD NA
HINDI NAKA-HEADPHONE, MAGSALITA AT TUMAWA NG MALAKAS HABANG NASA LOOB NG TREN
AT ISTASYON.
MARAMING SALAMAT SA INYONG
PANG-UNAWA.
Pinuna niya sa sarili niya ang
nakasulat. Hindi ‘yon dapat “tumawa ng
malakas,” kundi “tumawa nang malakas.” At hindi “iPod na hindi naka-headphone,”
dahil hindi naman talaga naghi-headphone ang iPod, kundi “iPod nang hindi
naka-headphone.” Hindi rin “paalala,” kundi “paalaala.”
Maraming
nakakabasa rito, baka isipin, tama. Pa’no uunlad ang Wikang Filipino kung
ganito?
Bumagal nang konti ang tren.
Blumentritt
Station, Blumentritt. Paraanin na lang po ang mga bababa.
May mangilan-ngilang bumaba, at
walang masyadong sumakay. Kaya nakaalis agad ang tren. Pero mabagal pa rin ang
takbo.
Pakiingatan
na lang po ang magnetic card na gagamitin sa pagbaba at mag-ingat na rin po sa mga
mandurukot.
Isang baklang beautician sa isang
parlor sa Bambang ang nakatingin estudyante ng FEU, na nakasandal sa kabilang pinto.
Parang gusto niyang bumanat. S’ya po, mandurukot.
Dinukot n’ya po ang puso ko. Dinukot n’ya.
Isang estudyante ng Letran ang
nakasandal sa hawakang bakal, naka-headset at naglalaro ng Zombie Tsunami.
Tatlong pasahero ang nanonood sa kanya. Di nila alam kung ano ang nilalaro
nito, Plants vs. Zombie lang ang alam nila. Pero natutuwa sila rito, parang
Super Mario lang, may inuumpog din. May kasama nga lang na mga zombie.
Buryong-buryo na sila sa biyahe,
sikip na sikip, init na init.
Isa sa tatlong nakikinood ang
lumapit na sa pinto. Bibili siya ng bulaklak sa Dangwa, birthday ng mama niya.
“Excuse lang po.”
“Excuse, e kita mong walang
madaanan,” iritang sagot ng isang staff sa Manila Zoo. “Antayin mong bumukas
‘yong pinto.”
Tayuman
Station, Tayuman.
Umusad na uli ang tren. Bumilis
nang konti.
Paalala,
ugaliin lang po nating humawak sa safety handrails. Paki-double check na rin po
ang mga personal na gamit, lalung-lalo na ang magnetic card na gagamitin natin
sa pagbaba ng tren.
Lalong nairita ang isang library
staff sa La Salle. Nasa gitna siya, di nakahawak. Pero di siya nabubuwal, dahil
sa sobrang sikip. Ipit na ipit siya. Nakapahilis siya, alangan nang konti sa
bintana, alangan nang konti sa direksiyong tinatahak ng tren. Nakaabante nang
konti ang kanang paa niya, nasa gilid ng sakong ng kanang paa ang kaliwang paa.
Ngawit na ngawit na ang mga binti niya. Humuhulas na ang pawis sa leeg niya at
batok.
Gusto niyang umayos nang puwesto.
Pero di niya magawa. Pakiramdam niya, natsatsansingan na siya.
Dinarama naman ng hita ng lalaking bibili
ng piyesa sa Raon ang hita ng katabi niyang estudyante ng Letran. Masikip sa
puwesto nila. Pangtatluhan lang kasi ‘yon, pero iniupo ng isang aleng
magpapagawa ng salamin sa Quiapo ang anak niya.
Bambang
Station, Bambang.
Marami nang nakikinig sa fliptop na
pinanonood ng estudyante ng Adamson.
Puro mura, pero natatawa pa rin ang
isang titser na babae sa Manila Doctors.
Natuwa ang estudyante, nang
mapansing maraming nakikinig sa pinanonood niya. Pakiramdam niya, sikat siya.
Nagtakip ng panyo ang isang pulis
sa MPD. Para di mapansin ng mga taong natatawa siya.
Paalala,
iwasan po nating sumandal sa mga pintuan. At iwasan na rin po ang
pagkukuwentuhan nang malakas, at pagpapatugtog ng iPod o anumang electronic
gadget nang hindi naka-earphone.
Tinamaan ang estudyante, pero di
niya pinansin ang narinig.
“Boy, pakihinaan mo naman ‘yan,”
pakitang-gilas ng algebra teacher sa PMI, kahit kangina ay siyang-siya rin siya
sa pakikinig.
Nainis ang iba sa titser. Pero may
ilan ding natuwa.
Hindi kumibo ang estudyante. Naiinis
na ikinabit ang headset. Mga kawawa, di
alam kung ano’ng uso.
Maluwag na nang konti ang tren,
kumpara kangina. Pero masikip pa rin.
Approaching,
Doroteo Jose Station, D. Jose.
Sa bintana pa lang, kita na ang
sandamakmak na pasaherong magtutulakan at mag-uunahang makasakay.
Lumapit sa pinakamalapit na pinto
ang mga pasaherong bababa. Bumukas ang mga pinto, liban sa isa.
‘Wag
po tayong magtulakan. ‘Wag po nating salubungin ang mga bumababa.
Pero nagtulakan pa rin ang mga
pasahero.
“Hindi n’yo kami kamag-anak!” hirap na hirap makalabas ang isang janitor
sa Manila Grand Opera Hotel. Inisi na inis at late na late na siya.
Hindi
pa rin bumubukas ‘yong isang pinto.
“’Yong pinto rito!” sigaw ng estudyante
ng San Sebastian. “‘Yong pinto!”
Dali-daling lumipat sa kabilang
pinto ang isang estudyante ng PUP. “Excuse lang po,” may natapakan siyang paa.
“Excuse lang,” may natapakan na naman siya, “excuse.”
Malayu-layo na siya.
Bumukas ang inalisan niyang pinto.
Nagmadali siya. “Excuse po,” may natapakan
siya, “excuse lang,” may natapakan na naman siya.
Pasara na ang lilipitan niyang
pinto. Binilisan pa niya. “Exuse po, excuse,” nabangga niya ‘yong estudyanteng
nakikinig ng fliptop. Na-unplug ang headset nito at bumagsak sa sahig ang iPod.
“Putang-ina! Putang-ina!” sigaw ni
Batas.
At sumara ang pinto. Lumakad ang
tren.
